Listeria monocytogenes

Samenvatting

Listeria monocytogenes onder controle houden is een uitdaging. Leer de karakteristieken van deze bacterie kennen, leer hoe je het risico inschat en krijg inzicht in de juiste voorzorgs- en beheersmaatregelen om deze voedselpathogeen met gepaste wapens te bestrijden.

Inleiding

In 2018 waren er in Zuid-Afrika minstens 978 gevallen van infectie met Listeria monocytogenes te betreuren in een uitbraak die reeds begon in 2017. 183 mensen zijn hierdoor gestorven, waarvan 41% baby’s jonger dan een maand en 56% (voornamelijk zwangere) vrouwen. De oorzaak was boterhamworst. 

Ook in eigen land waren er recent sterfgevallen en enorme recalls ten gevolge van met Listeria monocytogenes besmette vleeswaren en diepvriesgroenten.

In Europa zijn er reeds sinds 2006 wettelijke voedselveiligheidscriteria van toepassing voor Listeria monocytogenes in kant-en-klare voedingsmiddelen (EG 2073/2005). Toch werd er in de periode 2009-2013 een duidelijke toename vastgesteld van het aantal invasieve listeriosis gevallen. Onderzoek over de periode 2008-2015 toonde een duidelijke stijging van het aantal meldingen van listeriosis bij 75-plussers en vrouwen in de leeftijdscategorie 25-44 (waarschijnlijk gerelateerd met zwangerschap).

Een toename van het aantal ouderen en immunodeficiënte personen, een stijgende consumptie van kant-en-klare levensmiddelen met lange houdbaarheid en het aanpassingsvermogen van Listeria zijn mogelijke verklaringen.

Voor producenten van kant-en-klare levensmiddelen (‘ready to eat’ en ‘ready to heat’) vormt Listeria dan ook een ware uitdaging.

Om deze vijand met gepaste wapens te bestrijden, is het essentieel zijn karakteristieken, mogelijkheden en beperkingen te kennen. Met deze kennis kan u het risico inschatten voor uw eigen product en productieomgeving om vervolgens de gepaste voorzorgs- en beheersmaatregelen te nemen.

Deze opleiding heeft als doel u de nodige tools aan te reiken om dit te realiseren. 

Doelgroep

Kwaliteits- en productieverantwoordelijken, labomedewerkers en andere medewerkers die betrokken zijn met het opvolgen en borgen van de voedselveiligheid van (kant-en-klare) levensmiddelen. 

Doelstelling

• Duidelijk inzicht verschaffen in:
• Listeria monocytogenes als bacterie en als voedselpathogeen;
• groeimogelijkheden en besmettingsroutes;
• microbiologische criteria en richtwaarden
• Praktische informatie verschaffen om een risico-inschatting te kunnen maken en Listeria monocytogenes onder controle te houden:
• proces monitoren
• proces- en productieomgeving monitoren
• houdbaarheidstesten en challenge testen
• Praktische aanpak bij contaminatie

Methode

Duidelijke uiteenzetting waarbij we uitgaande van wetenschappelijke informatie en wettelijke vereisten een vertaalslag maken naar de praktijk.

Er is steeds mogelijkheid tot het stellen van vragen en het uitwisselen van ervaring met de trainer en medecursisten. 

Inhoud

Ken het gevaar

• Listeria spp. en Listeria monocytogenes: voorkomen en kenmerken
• Listeriosis
• L. m. in voedingsmiddelen: praktijkvoorbeelden, risicovoedingsmiddelen, besmettingsroutes en groeimogelijkheden

Ken de wetgeving

• Wetgeving en microbiologische criteria
• EG Verordening 2073/2005 + Guidance documents
• Groeivoorspellende modellen en challenge testen
• Europa, België, Nederland, VS (FSMA)

Wapen je en hou het gevaar onder controle

• Product- en procesbeheersing
• Omgevingsbeheersing – ‘Environmental Monitoring Program’
• Root cause analyse en risicogebaseerde aanpak bij detectie